Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde 23 Temmuz ve 7 Ağustos tarihleri arasında gerçekleştirilen kongrede, Türk milletinin bağımsızlık iradesi tüm dünyaya duyurulmuştur. Erzurum’da alınan kararlar, Cumhuriyetin temellerini güçlendirmiş ve modern Türkiye’nin yolunu açmıştır.
23 Temmuz 1919’da gerçekleştirilen kongreye çoğunluğu işgal altındaki 5 doğu ili Trabzon, Erzurum, Sivas, Bitlis ve Van'dan gelen 62 delege katılmış ve 2 hafta süren kongrede alınan kararlar kurtuluş mücadelesinde izlenen çizgide önemli ölçüde belirleyici olmuştur.
Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerinin atıldığı bu önemli kongrede alınan kararlar şu şekilde:
- Milli sınırlar içinde bulunan vatan parçaları bir bütündür. Birbirinden ayrılamaz
- Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı ve Osmanlı Hükümeti'nin dağılması halinde, millet topyekûn kendisini savunacak ve direnecektir.
- İstanbul Hükümeti vatanı koruma ve istiklâli elde etme gücünü gösteremediği takdirde, bu gayeyi gerçekleştirmek için geçici bir hükümet kurulacaktır. Bu hükûmet üyeleri millî kongrece seçilecektir. Kongre toplanmamışsa bu seçimi Heyet-i Temsiliye yapacaktır.
- Kuva-yı Milliye'yi tek kuvvet olarak tanımak ve millî iradeyi hâkim kılmak esastır.
- Hristiyan azınlıklara siyasî hâkimiyet ve sosyal dengemizi bozacak imtiyazlar verilemez.
- Manda ve Himaye kabul olunamaz.
- Millî Meclis'in derhal toplanmasını ve hükûmetin yaptığı işlerin meclis tarafından kontrol edilmesini sağlamak için çalışılacaktır.
Bu anlamlı günde, her yıl olduğu gibi bu yılda da Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları saygı ile anılmaya devam ediyor.
